SAĞLIK ÇALIŞANLARI YIPRANMA PAYINDAN GERİYE DÖNÜK FAYDALANABİLİR Mİ?
Torba yasa içerisinde yer alan yıpranma payı, yürürlüğe girmesinin ardından sonraki çalışmaları etkileyecek. Herhangi bir revize olmaması halinde geriye dönük çalışmalar yıpranma yasasına dahil edilmeyecek.
Bu yasadan idari görevlerde bulunan çalışanlar yararlanamayacak.
Sağlık Çalışanlarına Geriye Dönük Yıpranma Payı Verilmelidir
Söz verdiği şekilde 90 gün yani 5 yıla 1 yıl şeklinde bir düzenleme yapılmamıştır. Ayrıca yıpranma payının geriye dönük olarak hesaplanmayacağı da görülmektedir.
Bu açıdan değerlendirildiğinde düzenlemenin olumlu, fakat beklentileri tam anlamıyla karşılamadığı açıktır. Yıllardır yıpranma payını bekleyen çalışanların makul ve adaletli bir hakka kavuşmaları temel beklentimizdir. Bu nedenle TBMM’de süresi açısından söz verildiği gibi, fayda bakımından geçmişe dönük ve tüm çalışanları kapsayan bir şekilde gerekli düzenlemelerin yapılmasını sağlık çalışanları istemektedir.
YIPRANMA PAYI NEDİR?
Mevcut durumda Türkiye’de 18 meslekte yıpranma payı bulunuyor. Yıpranma payı ile çalışma koşulları ağır olan mesleklerden daha çabuk emekli olunması amaçlanıyor. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda “fiili hizmet zammı” olarak geçen yıpranma payı ile çalışma koşullarının ağır olması sebebiyle diğer mesleklere nazaran daha fazla efor sarf edilen ve diğer mesleklerden daha fazla yıpranmaya maruz kalınan işlerde daha çabuk emekli olunması amaçlanıyor.
Örneğin yıpranma payı hakkına sahip olan mesleklerde çalışana çalıştıkları her yıl için ilave 90 gün fiili hizmet zammı veriliyorsa, 12 ay çalışan bir personel, 15 ay çalışmış gibi kabul ediliyor. Buna göre, normalde her yıl emeklilikte 360 gün olarak kabul edilirken, fiili hizmet zammı kapsamındaki mesleklerde her yıl 360 güne ilave olarak 60 ile 180 gün arasında değişen oranlarda prim ödeme gün sayısı ilave ediliyor. Yani, normal bir işte çalışanın emekliliğinde yılda 360 gün dikkate alınırken, fiili hizmet zammı kapsamındaki işlerde 420 ile 540 gün arasında prim ödeme günü dikkate alınıyor.
Türkiye’de 18 grup çalışan için fiili hizmet süresi zammı uygulanıyor. Bunlar, kurşun ve arsenikte, cam fabrika ve atölyelerinde, cıva üretiminde, çimento ve kok fabrikalarıyla termik santrallerde, alüminyum, demir-çelik, döküm ve asit üretimi fabrikalarında, TSK’da, Emniyet’te, Milli İstihbarat Teşkilatı’nda, basın ve gazetecilikle, TRT’de görev yapanlarla TBMM’de yasama organı statüsünde çalışanlar.
