Tükenmişlik, daha çok Hemşireler, sosyal hizmet görevlileri gibi fazla efor gerektiren yetersiz kazanım ve stresli çalışma şartları olan mesleklerde çalışanlarda görülmektedir. Tükenmişlik sendromu fiziksel, duygusal ve zihinsel bulgu ve belirtiler içerir. Fiziksel yorgunluk ve bitkinlik hali, çaresizlik ve ümitsizlik hali, olumsuz benlik kavramı, işine ve çevresine yönelik olumsuz davranışlarla karakterizedir.
Sağlık ekibi üyeleri içinde özellikle hemşireler; hata kabul etmeyen ve insan yaşamı ile doğrudan ilgili olan bir işte çalışmalarının sonucu olarak zaman baskısı, yoğun teknolojinin kullanılması, çok fazla kişiyle iletişim kurmak durumunda olmaları, çatışmalara açık bir ortamda çalışmaları, ölümle sık karşılaşmaları, iş yükünün çok olması gibi birçok stresörle karşı karşıyadır.
Ülkemizde hemşirelik, sağlık hizmeti veren ekip üyelerinden biri olarak önemli bir yere sahip olmakla birlikte hak ettiği değeri göremiyor. Hemşire, toplumumuzda hekimin yardımcısı gibi algılanıyor, sağlık hizmetinin bir ekip hizmeti olduğu dile getirilse de bu söylem uygulamaya yeterince yansımıyor. Oysa sağlık hizmetleri bir bütündür.
Ülkemizde hemşirelerin;
- Görev tanımının açık ve net bir şekilde yapılmamış olması,
- Çalışma sistemi (nöbet/vardiya çalışıyor olması),
- Yöneticilerden destek alamama, katı politikalar,
- Uzun çalışma saatleri,
- Ekip üyeleriyle yaşanan çatışmalar,
- Yoğun hasta etkileşimleri,
- Düşük ücretle çalışma(emeğinin karşılığını yeterince alamama),
- Haftalık çalışma süresinin ve bakım verilen hasta sayısının fazla olması,
- Mesleğin statü ve prestij sağlamaması,
- Yetersiz dinlenme imkanları, mobbing, fiziksel ve ruhsal şiddete maruz kalmaları
- İşin çok yönlülüğü, yanı sıra fiziksel ve zihinsel güçlüğü,
- Zaman baskısı, sınırlamalar hemşirelerde tükenmişliğe neden olan iş ile ilgili etmenlerdir.
Yapılan birçok araştırmada hemşirelerin yüzde 96’sının duygusal tükenme, yüzde 72’sinin ise kişisel duyarsızlaşmayla karşı karşıya kaldıkları görülmektedir.
Hemşirelere verilen maaş, nöbet ve ek ödeme ücretlerinin, verdikleri hizmetin önemi ve yoğunluğu doğrultusunda yetersiz kalmaktadır. Maaşlarının açlık sınırının hemen üstünde yer almaktadır, “Ek ödeme tutarları emekliliğe yansıtılmamaktadır. Emekli hemşirelerin maaşları yoksulluk sınırının altında olduğu için hemşireler emekli oldukları halde çalışmak zorunda kalmaktadır.
Tükenmenin tutsağı olmuş hemşirelerin özlük hakları gözden geçirilerek derhal düzeltilmelidir. Ek ödemelerin emekliliğe yansıtılması, yıpranma payı, enflasyonun altında kalan memur maaş artışları, yetersiz çalışan güvenliği,şiddet ve kreş sorunlarını çözmeden yaşadıkları bu tükenmişliğe çare olamayız.
